دکتر ولی زاده متخصص روانپزشکی: سوء مدیریت در خدمت رسانی به مردم در زلزله مورموری آشکار است

 

دکتر رضا ولیزاده متخصص روانپزشکی اخیرا ً جهت بازدید و ویزیت بیماران روانپزشکی به شهر زلزله زده مورموری رفته و حاصل این سفر یک روزه را با نشریات محلی در میان گذاشت. متن زیر خلاصه ای از بخش اول مطالب بیان شده ی ایشان است.

دکتر ولی‌زاده :

اولین سوالی که ذهن مردم را درگیر کرده است این است که اصل موضوع چیست؟ آیا متخصصین زمین شناسی جهت بررسی موضوع به منطقه اعزام شده اند؟ آیا افکار عمومی مردم در این خصوص اقناع شده است که دلیل بیش از هزار مورد پس لرزه و پیش لرزه چه بوده است؟ از آنجایی که کسی نمونه‌ی مشابه را در ذهن ندارد که در جایی دیگر چنین اتفاقی افتاده باشد و به مدت چندین هفته صدها بار زمین لرزیده باشد طبیعی است که فضا برای شایعات نیز باز می شود. در این شرایط تکلیف مردم چیست؟

نکته تاسف‌بار اینجاست که شور اولیه ای که پس از زلزله ایجاد شده بود فرونشسته و مسوولین صحنه را ترک گفته اند و مردم را به حال خود گذاشته اند. تعداد چادرهای اسکان مردم بسیار اندک است که دلیل واضح آن این است که چادرهای درنظر گرفته شده و امکانات آنها نه برای اسکان طولانی مدت بلکه مناسب برای اسکان موقت و چند روزه بوده اند. گذشته از این همان چادرهای موقت هم به خیلی ها نرسیده از جمله پیرزنی که به من مراجعه کرده و اظهار داشته به دلیل ساییدگی زانو نتوانسته پیگیر دریافت چادر شود و با پتو سرپناهی برای خود ساخته بود.

مجموعا ً مردم از وضعیت موجود عصبانی هستند و این عصبانیت را می توان از گفته های صریح آنها برداشت کرد.

اما در خصوص بهداشت روان که موضوع اصلی و دلیل مراجعه ی من به آنجا بود علی رغم تلاش های مسوول بهداشت روان دانشگاه اما به دلایل مدیریتی وضعیت به مراتب وخیم تراز آن چیزی است که تصور شود.

اختلال اضطرابی بعد از حادثه (PTSD) که منجر به عوارضی از قبیل استرس، بی خوابی، اضطراب، کابوس های شبانه و ... می شود در بین مردم مشهود است. خوب است بدانیم که این استرس به صورت مداوم و طولانی مدت بسیار خطرناک است و حتما باید در مراحل اولیه مداخله و درمان شود.

در این شرایط می بایست ویزیت های روانپزشکی به شکل مستمر صورت می گرفت که دریغ از حتی یک مورد. البته مشاورین روانشناس از طرف سازمان آموزش و پرورش به منطقه اعزام شده اند که این موضوع به شکل تخصصی هرگز نمی تواند جایگزین ویزیت های متخصصین  روانپزشکی شود.

فقدان روانشناس بالینی در محل حادثه مشهودترین آسیبی است که احساس می شود.

موضوع وقتی حادتر می شود که متوجه شدیم بسیاری اقلام دارویی معمول در آنجا وجود ندارد. نکته مدیریتی اینجاست که در چنین شرایطی پایبند بودن به پروتکل های روتین اداری و ضوابط دارویی بی معناست و باید داروهای روانپزشکی به وفور در اختیار داروخانه ها باشد. اما نه تنها داروهای روانپزشکی که دارویی مثل آزیترومایسین هم در محل وجود نداشت.

یکی از نشانه های این وضعیت نامناسب مردی بود که با مراجعه به من اظهار داشت ده هزار تومان از همسایه ام قرض گرفته و آمده ام – من هم نه فقط از او بلکه از هیچکدام از مراجعین حق ویزیت نگرفته – و پس از نوشتن نسخه، مرد برگشته و اظهار می دارد که داروخانه این داروها را ندارد و اگر بخواهم از نزدیک ترین شهر هم این داروها را بگیرم هزینه رفت و آمدم بیش از هزینه دارو هاست .

البته شرایطی که ما دیدیم بسیار وخیم تر از آن بود که چنین توقعات معمولی داشته باشیم چرا که در شرایطی که حتی فقط یک صندلی بیمار وجود داشت که به نوبت بین بیماران مراجعه کننده به پزشک عمومی و بیماران پزشک متخصص جابجا میشد توقع خدمات تخصصی بلندپروازانه به نظر می رسید.

سوء مدیریت متاسفانه باعث شده که بسیاری اقدامات مدیریتی اولیه انجام نشود مثلا می شد به راحتی تعدادی روانشناس بالینی به صورت طرح به کارگیری شود که نشده است .

یکی از نکات دردآوری که در ویزیت بیماران متوجه شدم این بود که بازگشت به مواد مخدر در بین کسانی که قبلا سوء مصرف داشته اند مشاهده می شد.

برخی از مراجعین نیز دچار شوک های ناشی از برخورد با حیوانات شده اند از جمله خانمی که به محض بیدار شدن از خواب با دیدن ماری که دور تیرک داخل چادر حلقه زده است دچار شوک ناشی از ترس شده بود و یا موارد متعدد ترس و اضطراب ناشی از تهدید عقرب و رتیل که نشانه کم کاری بهداشت محیط منطقه بوده است.

از نظر روانپزشکی عوارض و آسیب های روانی پس از طی یک مدت تشدید شده و بدیهی است که این مسایل پزشکی را مسوولین سیاسی و اداری استان ندانند و متولی لین موضوع – دانشگاه علوم پزشکی – نیز در این خصوص اقدام مشهودی انجام نداده است.

با توجه به اینکه کمتر از یک ماه تا شروع فصل بارندگی ها مانده است استرس و نگرانی مردم برای تحمل شرایط معیشتی و اسکان خود روز به روز بیشتر می شود. این نگرانی در کنار نگرای های دیگر از جمله عدم تحقق وعده ی دویست و پنجاه میلیون ریال وام قرض الحسنه و 50 میلیون ریال وام بلاعوض اوضاع را وخیم تر کرده  است.

چادرهایی هم که در اختیار مردم قرار گرفته به دلیل فقدان امکانات حاشیه ای از قیل برق و اب بعد از چند روز بلااستفاده بوده و امیدی هم به ساخت سریع واحدهای جدید نیست

(ادامه دارد...)