خطرات ناشی از استفاده نابجای ریتالین

 

معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ایلام- واحدتجویز ومصرف منطقی دارو

علی حیدرنژآدیان / دکتر داروساز

ریتالین اسم تجاری داروی متیل فنیدیت(methyl phenidate) است. یک داروی محرک سیستم اعصاب مرکزی که برای درمان بیش فعالی(ADHD) در کودکان و نارکولپسی بزرگسالان استفاده می شود. ریتالین در کل برای بیماران عوارض کمی دارد اما اگر مورد سواستفاده قرار گیرد می تواند در افرادی که مشکلات زمینه ای دارند مشکلات قلبی ایجاد کند و حتی منجر به مرگ شود. ریتالین از جمله داروهای نام آشنا در بین دانشجویان است که اگر از آن استفاده نکرده باشند حداقل اسم آن را شنیده اند و با کاربرد آن آشنا هستند. بررسی ها در آمریکا نشان داده اند که از هر 6 دانشجو یک نفر از ریتالین و سایر داروهای محرک CNS سواستفاده می کنند. هدف اولیه مصرف این دارو در بین دانشجویان بهبود عملکرد تحصیلی است. همچنین دارو موجب بی خوابی می شود که مصرف آن را در بین شب امتحانی ها رایج کرده است. مصرف دارو در بین افراد به اصطلاح بچه مثبت و شاگرد اول ها نیز رایج است. بر اخلاف انتظار این افراد تحقیقات نشان داده اند که افرادی که از ریتالین استفاده می کنند عملکرد تحصیلی ضعیف تری نسبت به سایر دانشجویان داشته اند.

استفاده طولانی مدت از ریتالین با مکانیسم ایجاد تحمل موجب وابستگی فرد می شود. این دارو در حال حاضر جزء داروهای تحت کنترل می باشد و در داروخانه های منتخب و بر اساس سهمیه و طبق تجویز پزشک و با تشکیل پرونده به بیمار تحویل داده می شود. اما همین افراد بیمار می توانند منبع پراکنش دارو در جامعه باشند و ریسک سواستفاده از ریتالین افزایش پیدا می کند. خرید و فروش ریتالین در بازار سیاه نیز امری ناگزیر است. از این رو آگاهی بخشی و هشدار دادن در مورد عوارض خطرناک دارو تا حدودی می تواند از موارد سواستفاده از این دارو در بین دانشجویان بکاهد.

سردرد، پرفشاری خون، اضطراب و عصبانیت، درد آنژینی، آریتمی قلبی، اختلالات جنسی، تاری دید، خون ریزی مغزی، تشنج و حتی مرگ از جمله عوارض سوء مصرف ریتالین هستند. حملات سایکوتیک ممکن است در دوزهای اول این دارو بروز پیدا کنند و استفاده مزمن از آن با درجات متفاوتی از اختلالات روانی همراه بوده است.